Zakupy w Internecie cieszą się coraz większą popularnością ze względu na prostotę oraz szybkość ich dokonywania bez wychodzenia z domu. Zdarza się, że otrzymany przez konsumenta produkt nie spełnia jego oczekiwań, wyobrażał go sobie inaczej bądź mu po prostu nie pasuje.  Powstaje pytanie, co może zrobić konsument w tej sytuacji ? Zapraszam do lektury.

Umowa zawarta przez Internet jest typowym przykładem umowy zawartej na odległość, którą określa się jako umowę zawartą w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem co najmniej jednego środka porozumiewania się na odległość.

Dla zakwalifikowania zawarcia umowy na odległość kluczowym aspektem jest, aby strony umowy nie znajdowały się fizycznie (w znaczeniu geograficznym) w tym samym miejscu podczas  jej zawierania.  Dozwolone jest korzystanie z różnych środków komunikacji jednocześnie. Sposób zawarcia pozostaje bez znaczenia. Ponadto, umową zawartą na odległość są również takie umowy, które zostały zawarte w sytuacji, gdy konsument był obecny w lokalu celem pozyskania informacji, dalszych negocjacji lub przyjęcia - liczy się finalny sposób zawarcia na odległość.

Należy pamiętać, iż takiej umowy nie stanowi umowa zapoczątkowana za pomocą środków porozumiewania, a ostatecznie zawarta w lokalu przedsiębiorcy!

Konsument, który zawarł umowę na odległość ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów w terminie 14 dni. Termin ten określa się mianem ,,prawa do namysłu'', dzięki czemu konsument ma możliwość zapoznać się z otrzymanym towarem.  

Jednakże, ustawodawca przewidział pewne wyjątki od wyłączenia z ponoszenia kosztów przy odstąpieniu od umowy zawartej na odległość, mianowicie:

-  jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów.

- konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów.

Pojęcie oświadczenia o odstąpieniu od umowy oraz zwrot towaru nie są tożsame. Stanowią odrębne czynności i nie ma obowiązku, aby zostały dokonane jednocześnie. Termin 14 dni na odstąpienie od umowy rozpoczyna swój bieg w zależności od rodzaju towaru i objęcia rzeczy w posiadanie. W przypadku sprzedaży jednej rzeczy termin liczony jest od momentu otrzymania go. Jeżeli rzecz jest złożona z kilku osobnych elementów, bieg terminu zaczyna się od chwili otrzymania ostatniej rzeczy, części lub partii. Natomiast, jeżeli rzecz miała być regularnie dostarczana przez czas oznaczony, termin liczy się od momentu objęcia w posiadanie pierwszej z nich. W pozostałych przypadkach tj. umów zlecenia oraz usług, termin biegnie od dnia zawarcia umowy. Niepoinformowanie konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy zawartej na odległość wydłuża termin o 12 miesięcy. Dla zachowania termin należy złożyć oświadczenie przed jego upływem.

Forma oświadczenia o odstąpieniu od umowy jest dowolna, natomiast dla celów dowodowych powinna zostać dokonana w formie pisemnej. Konsumentowi przysługuje prawo do samodzielnego stworzenia takiego oświadczenia.

Jeżeli przedsiębiorca zapewnił możliwość odstąpienia od umowy drogą internetową, ma obowiązek niezwłocznego przesłania konsumentowi potwierdzenia na trwałym nośniku otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy, złożonego poprzez oświadczenie o odstąpieniu od umowy lub złożeniu takiego oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy. Trwałymi nośnikami są również wiadomości e-mail.

Uznanie umowy za niezawartą powoduje powstanie obowiązków po stronie konsumenta oraz przedsiębiorcy. 

Sprzedawca zobowiązany jest do niezwłocznego zwrócenia konsumentowi dokonanych płatności wraz z kosztami dostarczenia towaru, nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Sposób dokonanej płatności przez kupującego ma istotne znaczenie, albowiem środki zostaną zwrócone w identyczny sposób. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedsiębiorca zgodzi się na inny sposób (nie może wiązać się z dodatkowymi opłatami).

Po stronie konsumenta powstaje obowiązek niezwłocznego odesłania towaru, nie później niż w terminie 14 dni od złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.  Należy mieć ten fakt na uwadze, albowiem w sytuacji, gdy konsument spóźni się ze zwrotem będzie odpowiadać wobec przedsiębiorcy za zwłokę pomimo rozwiązania umowy.

Zdarza się, że konsument dokona zakupu na raty, a więc zaciągnie kredyt wiązany, stanowiący jeden z rodzajów kredytu konsumenckiego.  Umowa o kredyt wiązany jest umową, z którego jest finansowane nabycie towaru lub usługi na podstawie innej umowy, a obie umowy są ze sobą powiązane. Jeżeli konsument skorzystał z przyznanego mu prawa do odstąpienia od umowy na nabycie określonego towaru lub usługi, odstąpienie od tej umowy jest skuteczne wobec umowy o kredyt wiązany. Innymi słowy, odstępując od umowy podstawowej również odstępujemy od umowy o kredyt wiązany. Stosunek kredytu wiązanego wygasa wraz z chwilą dojścia oświadczenia konsumenta dotyczącego odstąpienia od umowy podstawowej do sprzedawcy w taki sposób, że mógł zapoznać się z treścią oświadczenia.  Konsument nie ma obowiązku doręczenia kredytodawcy oświadczenia o odstąpieniu od umowy podstawowej, jednakże zaleca się, aby poinformować go o tym fakcie.  Gdyby przedsiębiorca nie dochował swoich obowiązków, istniałoby ryzyko, iż zostaną podjęte wobec konsumenta działania zmierzające do dochodzenia roszczeń umownych.

Ustawodawca przewidział sytuacje, w których konsumentowi nie przysługuje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość.  Należą do nich umowy:

1)  o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;

2)  w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;

3)  w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;

4)  w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;

5)  w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;

6)  w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;

7)  w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;

8)  w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;

9)  w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;

10)  o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;

11)  zawartej w drodze aukcji publicznej (aukcja publiczna nie jest aukcją internetową! korzystanie w celach aukcyjnych z platform internetowych dostępnych dla konsumentów i przedsiębiorców nie powinno być uznawane za aukcję publiczną);

12)  o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;

13)  o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Wkrótce na blogu pojawi się wpis dotyczący klauzul niedozwolonych.